Οι ορμόνες της εγκυμοσύνης: Πώς συμβάλλουν στην ανάπτυξη του εμβρύου και τι μας προκαλούν

Οι ορμόνες που επηρεάζονται κατά την εγκυμοσύνη δεν αφορούν κάποια ανεπιθύμητη διαταραχή, αλλά στη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού της γυναίκας που προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα, προκειμένου να αντεπεξέλθει στα νέα ζητούμενα: Τη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου και την προσαρμογή του σώματος της μητέρας, ώστε να φέρει εις πέρας τόσο την κύηση, όσο και τον τοκετό.

Προτού, λοιπόν, «ξαναρίξουμε» τις ευθύνες στις «κακές» ορμόνες, ας δούμε αναλυτικά, ποιες ορμόνες επηρεάζονται κατά την κύηση, για τι ακριβώς είναι υπεύθυνες και τι μας προκαλούν.

Οιστρογόνα, προγεστερόνη, χοριακή γοναδοτροπίνη και προλακτίνη είναι οι σημαντικότερες ορμόνες που αναπτύσσονται κατά την εγκυμοσύνη. Αρχικά παράγονται από την ωοθήκη και κατόπιν από τον πλακούντα, ενώ κατά το τέλος της κύησης (συνήθως τον τελευταίο μήνα), το ίδιο το έμβρυο τις παράγει συστηματικά.

Εξετάζοντας αναλυτικά κάθε μία από τις προαναφερθείσες ορμόνες, πρέπει να γνωρίζουμε τι έργο επιτελεί κάθε μία. Τα οιστρογόνα, για παράδειγμα, επιτρέπουν στην κυκλοφορία του αίματος να γίνεται με μεγαλύτερη ταχύτητα ώστε, κατά κύριο λόγο, να προμηθεύεται ο πλακούντας τις θρεπτικές ουσίες που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη του εμβρύου.

Η προγεστερόνη έχει ως βασικό «έργο» τη χαλάρωση των μυών της μήτρας, αρχικά για να μπορέσει να εμφυτευτεί το έμβρυο και στη συνέχεια, για να αναπτύσσεται ομαλά, συμβάλλοντας στην αύξηση του όγκου της. Προγεστερόνη και οιστρογόνα, επίσης, συμβάλλουν στην έκκριση της προλακτίνης, η οποία είναι υπεύθυνη για την παραγωγή του μητρικού γάλακτος.

Η χοριακή γοναδοτροπίνη (HCG) είναι η ορμόνη που παράγεται την ημέρα που το έμβρυο εμφυτεύεται στη μήτρα, περίπου τρεις μέρες μετά τη γονιμοποίησή του και η μέτρησή της, συνήθως, είναι εκείνη που επιβεβαιώνει την εγκυμοσύνη για τη μέλλουσα μαμά. Η ορμόνη αυτή συντηρεί τη λειτουργία των ωοθηκών, ώσπου να αναλάβει δράση ο πλακούντας.

Η προλακτίνη είναι η ορμόνη που καθόλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης προετοιμάζει το γυναικείο στήθος και τους γαλακτοφόρους αδένες για τον θηλασμό. Παράλληλα, μετά τον τοκετό, είναι εκείνη που εξασφαλίζει την παραγωγή μητρικού γάλακτος.

Τι μας προκαλούν οι ορμόνες

Από εκεί και πέρα, φυσικά, αυτή η ανάπτυξη των ορμονών προκειμένου να διεξαχθεί ομαλά η εγκυμοσύνη, προκαλεί στην έγκυο διάφορα συμπτώματα, όπως για παράδειγμα, οι ναυτίες. Σε πολλές περιπτώσεις, η ναυτία που αισθάνεται η έγκυος είναι και το πρώτο σημάδι της εγκυμοσύνης. Εμφανίζονται συνήθως κατά τις πρώτες εβδομάδες και πιθανολογείται ότι συνδέονται με την αύξηση της χοριακής γοναδοτροπίνης στο αίμα. Αποτελεσματική αντιμετώπισή τους που να ισχύει για όλες τις γυναίκες, δεν υπάρχει, βοηθούν όμως στις περισσότερες περιπτώσεις, τα μικρά και συχνά γεύματα.

Άλλο σύμπτωμα που σχετίζεται με το στομάχι και την πέψη είναι η εμφάνιση δυσπεψίας και οι καούρες. Καθώς η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα προκαλούν χαλάρωση των μυών του σώματος, επηρεάζονται και οι μύες του πεπτικού συστήματος, όπως του οισοφάγου, του στομάχου και του εντέρου και η διαδικασία της πέψης χρειάζεται περισσότερο χρόνο. Παράλληλα, η δράση των ορμονών προκαλεί συχνά τη χαλάρωση μιας βαλβίδας που βρίσκεται στο πάνω μέρος του στομάχου και εμποδίζει το περιεχόμενό του να επιστρέφει προς τον οισοφάγο. Έτσι, ένα μέρος των γαστρικών οξέων παλινδρομεί προκαλώντας τις καούρες. Με την αποφυγή λιπαρών γευμάτων μπορούμε να ανακουφίσουμε σημαντικά την κατάσταση, ενώ οι φυσικές τροφές χωρίς συντηρητικά μπορούν, επίσης, να βοηθήσουν.

Τέλος, συμπτώματα που σχετίζονται με την αύξηση των ορμονών στον οργανισμό της γυναίκας μπορούν να εμφανιστούν και στα πόδια: Οι κιρσοί και το πρήξιμο είναι δύο από αυτά. Οι κιρσοί είναι αποτέλεσμα της κακής κυκλοφορίας του αίματος, καθώς κατά την εγκυμοσύνη και εξαιτίας των ορμονών, ο όγκος του αίματος αυξάνεται. Αντίστοιχα, στην κυκλοφορία του αίματος οφείλονται και τα οιδήματα στα πόδια, τις γάμπες και τους αστραγάλους, που εμφανίζονται στις εγκύους, ιδίως προς το τέλος της κύησης. Πέρα από την ξεκούραση, η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο και στον περιορισμό του συμπτώματος αυτού, καθώς τα φρούτα και τα λαχανικά συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του οργανισμού, χωρίς να επιβαρύνουν την έγκυο.

Οι ορμόνες της εγκυμοσύνης αυξάνονται για να βοηθήσουν εμάς και το μωράκι μας να έρθει στον κόσμο. Με υπομονή, σωστή διατροφή και ηρεμία, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όλα τα συμπτώματά τους, μέχρι να το κρατήσουμε με λαχτάρα στην αγκαλιά μας!